Ahmed Hüseyin eş-Şara: Suriye'nin Modern Tarihinde Önemli Bir Figür
Ahmed Hüseyin eş-Şara, savaşı sırasında Ebu Muhammed el-Culani adıyla bilinen bir Suriyeli politikacı olarak 2025 yılından bu yana Suriye’nin cumhurbaşkanıdır. El Kaide'den Hayat Tahrir el-Şam'a (HTŞ) uzanan liderlik serüveni, Suriye'nin zorlu tarihine damgasını vurmuş bir yolculuk olarak kaydedilmiştir. 2024'te ülkenin fiili lideri olarak göreve başlamasıyla birlikte, Suriye’nin siyasi haritasında önemli değişikliklere imza atmıştır.
Erken Yaşam: Şam’ın Mezzeh Semtinde Bir Çocukluk
29 Ekim 1982'de Riyad, Suudi Arabistan’da dünyaya gelen eş-Şara, Golan Tepeleri kökenli, orta sınıf bir Suriyeli ailenin çocuğudur. Dört erkek ve iki kız kardeşiyle büyüyen eş-Şara'nın babası petrol mühendisi, annesi ise coğrafya öğretmenidir. Aile, 1989 yılında Şam’ın varlıklı Mezzeh semtine taşınmış ve burada babası bir emlak ofisi açmıştır. Çocukluğunda çeşitli işlerde çalışarak, dini bir kimlik geliştiren eş-Şara, 17 yaşında sık sık gittiği Şafi Camii ile dindarlığını pekiştirmiştir. Sınıf arkadaşları onu çalışkan ve utangaç bir genç olarak hatırlamaktadır.
Irak Yılları ve El Kaide ile İlk Adımlar
Ahmed eş-Şara, eğitim hayatına Şam Üniversitesi’nde medya ve tıp fakültesinde iki yıl geçirdikten sonra, 2003 yılında Irak’a taşınmıştır. Burada El Kaide’ye katılarak isyancı saflarında hızla yükselmeye başlamıştır. 2006 yılında Amerikan güçleri tarafından yakalanarak, Ebu Gureyb ve Taji gibi gözaltı merkezlerinde beş yıl hapis yatmıştır. Bu süre zarfında, diğer mahkumlar arasında klasik Arapça dersleri vererek popülarite kazanmıştır. 2011’de serbest kaldığında, Suriye Devrimi’nin patlak verdiği bir dönemde ülkesine geri dönmüştür.
El Nusra Cephesi ve HTŞ'nin Kuruluşu
Eş-Şara, 2012 yılında El Nusra Cephesi'ni kurarak Suriye iç savaşında Esad rejimine karşı mücadeleye başlamıştır. El Nusra, El Kaide’nin desteğiyle etkili bir güç haline gelmiş ve özellikle İdlib Valiliği’nde önemli bir varlık oluşturmuştur. 2013 yılında Ebu Bekir el-Bağdadi’nin El Nusra’yı IŞİD ile birleştirme girişimine karşı çıkması, onun liderliğindeki grubu ikiye ayırmış ve silahlı çatışmalara yol açmıştır. 2016 yılında El Nusra’nın El Kaide ile bağlarını kopararak Fetih el-Şam Cephesi'ni kurmuş, ardından 2017’de diğer gruplarla birleşerek Hayat Tahrir el-Şam'ı (HTŞ) oluşturmuştur.
Suriye İç Savaşındaki Tartışmalı Rolü
El Nusra Cephesi, eş-Şara’nın liderliğinde çeşitli savaş suçları ve mezhepsel katliamlarla suçlanmıştır. 2012 El-Midan bombalaması ve 2015 Qalb Loze katliamı gibi olaylar, onun yönetimindeki grubun tartışmalı eylemleri arasında yer almaktadır. 2013 yılında ABD, El Nusra’yı terör örgütü ilan ederken, eş-Şara'yı “Özel Olarak Belirlenmiş Küresel Terörist” olarak listelemiştir. Ancak, 2015'te verdiği röportajlarda önceliğinin Esad rejimi ile mücadele olduğunu vurgulamıştır.
Esad Rejiminin Düşüşü ve Cumhurbaşkanlığı
Kasım 2024’te eş-Şara, HTŞ liderliği altında Esad rejimine karşı başlattığı taarruz sonucunda Halep, Hama, Humus ve Şam’ı ele geçirmiştir. 8 Aralık 2024’te Beşşar Esad’ın Rusya’ya kaçmasıyla eş-Şara, Suriye’nin fiili lideri haline gelmiştir. 29 Ocak 2025’te düzenlenen Suriye Devrim Zaferi Konferansı’nda cumhurbaşkanı olarak atanmıştır. Göreve gelir gelmez, azınlık gruplarını koruma taahhüdünde bulunmuş, geçici bir anayasa imzalamış ve beş yıllık bir geçiş dönemi ilan etmiştir.
İdlib Yönetimi ve Tartışmalar
HTŞ lideri olarak eş-Şara, İdlib Valiliği’nde Suriye Kurtuluş Hükümeti'ni yönetti. İdlib, gelişen ekonomisi ve yüksek vergileri ile dikkat çekerken, otoriter yönetim nedeniyle protestolar da yaşanmıştır. 2023’teki deprem felaketi, eş-Şara'nın uluslararası toplumu yardıma teşvik eden açıklamalar yapmasına neden olmuştur. Mart 2024’te başlayan protestolar, eş-Şara’yı tavizler vermeye ve yüzlerce mahkumu serbest bırakmaya zorlamıştır.
Sonuç: Ahmed eş-Şara'nın Liderliği ve Geleceği
Ahmed eş-Şara, çocukluğundaki sessiz gençlik döneminden, Irak’taki El Kaide günlerine ve nihayetinde Suriye’nin cumhurbaşkanlığına uzanan bir yolculuk geçirmiştir. El Nusra ve HTŞ liderliğindeki tartışmalı geçmişi, Suriye iç savaşındaki rolü ve Esad rejiminin devrilmesindeki başarısı, onu hem eleştirilen hem de etkili bir figür haline getirmiştir. Bugün, Suriye'nin geçiş dönemini yönetme sorumluluğunu üstlenen eş-Şara, uluslararası alanda meşruiyet arayışını sürdürmektedir.
