Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) bireysel başvuru, Türkiye'de 2012 yılından bu yana vatandaşların hak arama yollarından biri olarak önemli bir yer edinmiştir. 2012 yılında 1,342 başvuru ile başlayan süreç, 2025 yılı itibarıyla toplamda 699,773 bireysel başvuruyla devam etmektedir. Bu haber, AYM’ye bireysel başvurunun nasıl yapılacağı, kimlerin başvuru yapabileceği ve başvuru süreci hakkında detaylı bilgileri içermektedir.
Bireysel Başvuru Hakkı Kimler İçin Geçerlidir?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında, temel hak ve özgürlüklerin ihlal edildiğini düşünen herkes AYM’ye bireysel başvuru yapma hakkına sahiptir. Bu durum, kamu gücünün herhangi bir işlem veya kararı neticesinde hakları ihlal edilen bireyleri kapsamaktadır. AYM, bu başvuruları değerlendirerek, vatandaşların haklarının korunmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Başvuru İşlemleri Nerelerde Gerçekleştirilebilir?
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru için çeşitli yollar bulunmaktadır. Başvurular, doğrudan AYM’ye yapılabileceği gibi, mahkemeler veya Cumhuriyet Başsavcılıkları aracılığıyla da gerçekleştirilebilir. Ayrıca yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye temsilcilikleri üzerinden de başvuru yapma imkânına sahiptir. Bu çeşitlilik, vatandaşların hak arama süreçlerini kolaylaştırmayı hedeflemektedir.
Bireysel Başvuru Ücretli midir?
Bireysel başvurular, belirli bir harç ödemesine tabi tutulmaktadır. Harç ödemeleri, Maliye veznelerine yapılabilmektedir. Başvurunun doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne yapılması durumunda, harç aynı anda ödenebilir. Gelir durumu yetersiz olan bireyler, adli yardım talebinde bulunarak, fakirlik belgesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları gibi belgelerle bu harçtan muaf olma imkanına sahiptirler.
Başvuru Formu ve Gerekli Belgeler
Bireysel başvuru için gerekli form, Anayasa Mahkemesi’nden veya resmi web sitesi olan www.anayasa.gov.tr adresinden temin edilebilir. Başvuru esnasında, aşağıdaki belgelerin eklenmesi gerekmektedir: ihlale neden olduğu ileri sürülen karar veya işlemin aslı ya da onaylı örneği, harcın ödendiğine dair belge, nüfus cüzdanı örneği (yabancılar için geçerli kimlik belgesi), avukat aracılığıyla yapılan başvurularda vekâletname ve tazminat talebi varsa zararı gösteren belgeler.
Bireysel Başvuru Süresi
Bireysel başvurular, tüm yargısal ve idari hak arama yollarının tüketilmesinin ardından yapılabilmektedir. Bu başvuru için kararın öğrenilmesinin ardından 30 günlük bir süre tanınmaktadır. Belirtilen süre içerisinde başvurusu yapılmayan talepler kabul edilmemektedir. Bu nedenle, başvuru sürecinin dikkatli bir şekilde takip edilmesi önemlidir.
