Türk psikolojisinin en etkili isimlerinden biri olarak bilinen Prof. Dr. Doğan Cüceloğlu, 9 Şubat 1938 tarihinde Mersin’in Silifke ilçesinde, 11 çocuklu bir ailenin en küçük bireyi olarak dünyaya geldi. Eğitim hayatına Silifke’de başlayan Cüceloğlu, ortaokul ve lise dönemlerini Ankara ve Kırklareli’de tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nden mezun oldu. Akademik kariyerine, aynı üniversitede Mümtaz Turhan’ın asistanı olarak adım attı.
Uluslararası Akademik Yolculuk
Cüceloğlu, 1964 yılında Amerikan Psikoloji Derneği'nin bursunu kazanarak ABD’ye gitti. Burada Illinois Üniversitesi’nde ünlü akademisyen Charles E. Osgood danışmanlığında dil psikolojisi (psikolinguistik) alanında doktora yaptı. Bu süreçte eşi Emily ile tanıştı ve bu evlilikten üç çocuk sahibi oldu. Doktora sonrası Türkiye’ye dönerek İstanbul Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı. 1975 yılında Fulbright bursunu kazanarak Kaliforniya Üniversitesi’nde ziyaretçi akademisyen olarak bulundu. 1980 yılında ailesine daha yakın olmak amacıyla ABD’ye dönen Cüceloğlu, Kaliforniya Eyalet Üniversitesi Fullerton Kampüsü’nde uzun yıllar görev yaptı. 1996’da emekli olarak Türkiye’ye döndü.
Psikolojiyi Halkla Buluşturan Eserler
Akademik çalışmaları yanı sıra Cüceloğlu, 1990’lardan itibaren Türk toplumunun duygu ve düşünce yapısını anlamaya yönelik birçok kitap kaleme aldı. “İçimizdeki Çocuk” (1992), “Savaşçı” (1999) ve “İnsan İnsana” (1991) gibi eserleri geniş kitlelere ulaştı. Kitaplarında modern psikolojiyi sade ve anlaşılır bir dille sunarak psikolojiyi akademik çevrelerin dışına taşıdı. Eğitimcilere, ebeveynlere ve gençlere yönelik seminer, atölye ve televizyon programları düzenleyerek geniş bir etki alanı yarattı. 1999 yılında bir temizlik firmasının sosyal sorumluluk projesi kapsamında başlattığı televizyon sohbet programlarıyla psikolojik farkındalık yaratmayı sürdürdü.
Son Dönem Eserleri ve Anıların Yaşatılması
Cüceloğlu, hayatının son döneminde de üretkenliğini sürdürdü. 2013 yılında kendi hayatını anlattığı “İnsanı Ararken: Damdan Düşen Psikolog” adlı kitabını yayımladı. Ocak 2021’de, gazeteci Deniz Bayramoğlu ile gerçekleştirdiği söyleşilerden oluşan “Kendini Keşfetmeye Zorluklarla Başa Çıkmaya Var mısın?” kitabı okuyucularla buluştu. Vefatının ardından, anısını yaşatmak amacıyla İstanbul Küçükçekmece’deki bir fen lisesine ve Beşiktaş Akat Mahallesi’ndeki bir parka ismi verildi.
Bir Yaşam ve Miras
Doğan Cüceloğlu, akademik birikimini ve hayat tecrübesini toplumla buluşturmayı başaran nadir bilim insanlarından biri olarak hafızalara kazındı. Eğitim, iletişim ve psikoloji alanında yazdığı 20’den fazla kitap, yayımladığı kırktan fazla bilimsel makale ve verdiği sayısız seminerle Türkiye’de psikolojinin halk nezdinde anlaşılır hale gelmesine öncülük etti. 83 yıllık hayatına birçok başarı, kitap ve insan hikâyesi sığdıran Cüceloğlu, ardında yalnızca akademik değil, aynı zamanda insani bir miras da bıraktı.
