John Nash Kimdir?
John Forbes Nash Jr., 13 Haziran 1928 tarihinde ABD’nin Batı Virginia eyaletine bağlı Bluefield şehrinde dünyaya gelmiştir. Elektrik mühendisi bir baba ve öğretmen bir annenin oğlu olarak büyüyen Nash, çocukluk döneminde matematik ve bilime derin bir ilgi duydu. Bu ilgi, onun kariyerinde önemli bir dönüm noktası haline gelecektir.
Erken Yaşam ve Eğitim Süreci
Nash, 1945 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi'nde Kimya Mühendisliği eğitimi almaya başlamış, ancak kısa bir süre sonra matematiğe yönelmiştir. 1948 yılında Princeton Üniversitesi'nde matematik alanında doktora programına kabul edilen Nash, yalnızca 21 yaşında, 27 sayfalık bir tezle doktorasını tamamlayarak dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu tez, daha sonra Nobel Ödülü’ne giden yolu açan ve Oyun Teorisi’nin temelini oluşturan “Nash Dengesi” kavramını içermektedir. Ancak sosyal ilişkilerde mesafeli ve içine kapanık bir karakter sergileyen Nash, akademik başarılarından çok bağımsız çalışmalarını öne çıkarmıştır.
Oyun Teorisi ve Nobel Ödülü
John Nash, 21 yaşında geliştirdiği Oyun Teorisi ile ekonomi ve matematik alanında devrim yarattı. “Nash Dengesi” olarak bilinen bu teori, bireylerin stratejik karar alma süreçlerinde en iyi sonucu elde etmek için nasıl davranmaları gerektiğini açıklamaktadır. Oyun Teorisi, ekonomi, siyaset, biyoloji ve sosyal bilimler gibi çeşitli alanlarda geniş bir uygulama yelpazesine sahip olmuştur. Nash, bu çığır açan çalışması sayesinde 1994 yılında John C. Harsanyi ve Reinhard Selten ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'ne layık görülmüştür. 2015 yılında ise Abel Ödülü’nü alarak matematik alanındaki en prestijli ödüllerden birini daha kazanmıştır. Nash’in teorileri, modern ekonomi ve strateji analizlerinin temel taşlarından biri olarak kabul edilmektedir.
Şizofreniyle Mücadele ve Vefatı
1950’lerin sonlarına doğru paranoid şizofreni teşhisi alan John Nash, yaklaşık 25 yıl boyunca akıl hastanelerinde tedavi görmüştür. Bu süre zarfında halüsinasyonlar ve sanrılarla mücadele etmiş, hatta diğer gezegenlerden şifreli mesajlar aldığına inanmıştır. Ancak Nash, kendi iradesiyle halüsinasyonlarının gerçek olmadığını fark ederek hastalığını kontrol altına almayı başarmıştır. 1980’lerin başından itibaren akademik dünyaya geri dönmüş, matematik seminerlerine katılarak çalışmalarına devam etmiştir. 2001 yılında Sylvia Nasar’ın kaleme aldığı biyografik kitaptan uyarlanan “A Beautiful Mind” filmi, Nash’in hayatını dünya genelinde tanıtmış ve Russell Crowe’un canlandırdığı Nash karakteriyle dört Oscar kazanmıştır.
John Nash, 23 Mayıs 2015 tarihinde eşi Alicia ile birlikte New Jersey’de geçirdiği bir trafik kazasında hayatını kaybetmiştir. 86 yaşında hayata veda eden Nash’in yaşamı, azmi ve başarıları pek çok insan için ilham kaynağı olmuştur.
